image

Amsterdam. 19-23 05 2013

Wenecja Północy - Amsterdam. Czy Wenecję można nazwać Amsterdamem Południa? Może to pierwszeństwo czasu - te kilkaset lat, o które Wenecja wyprzedziła Amsterdam, a może to tylko fama, która może zagościć wyłącznie w jednym miejscu. 

Amsterdam. Stolica Holandii -  historia. Zdjęcia Amsterdamu.

Gdy w XIII wieku nad brzegami rzeki Amstel rozwija się rybacka osada, wenecjanie mogli poszczycić się już katedrą Św. Marka - budowlą niezrównaną w swej maestrii. Jednak w złotym wieku Amsterdamu - Wenecja najlepsze lata miała poza sobą. Co łączy te miasta otoczone zewsząd wodą i kanałami?

Mieszkańcy wczesnego Amsterdamu trudnili się rybołówstwem i żeglugą, a że warunki były sprzyjające - dynamicznie rozwijał się port handlowy. Uprawa roli była wręcz niemożliwa. Liczne powodzie nawiedzające ten rejon niszczyły plony. W 1342 roku za sprawą „Wielkiego Przywileju” nadanego przez hrabię Wilhelma IV pozycja miasta umocniła się. Ilość mieszkańców powoli, ale systematycznie zaczęła rosnąć. W celu uregulowania przepływu wody budowane były pierwsze kanały. Miasto i port rozwijały się dzięki związkom z Hanzą - tę samą, która niszczyła Kopenhagę, tę samą, która wzmacniała Tallinn czy Berlin.

XVI i XVII wiek to okres kształtowania się odrębności narodowej na tych obszarach. Niderlandy w okresie reformacji podzieliły się na dwa odrębne ugrupowania. Amsterdam początkowo popierał władcę katolickiej Hiszpanii - jednak z czasem mieszkańcy opowiedzieli się po stronie Wilhelma Orańskiego. W wyniku wojny 80-letniej i podpisanego w 1648 roku pokoju westfalskiego powstała Republika Siedmiu Zjednoczonych Prowincji Niderlandzkich. Z czasem flota holenderska stała się światową potęgą, która nie tylko rozgromiła Hiszpanów, ale i zagroziła interesom Imperium Brytyjskiego.

To co dziś staje się niemal znakiem rozpoznawczym Amsterdamu - tolerancja dla światopoglądu i wielu - nie uznawanych gdzie indziej zachowań - nie jest wynikiem lat ostatnich. W okresie prześladowań religijnych do Amsterdamu trafiali innowiercy z całej niemalże Europy i tu znaleźli swój dom i schronienie. To dotyczyło również Żydów, którzy w wieku XV i XVI masowo musieli opuszczać Hiszpanię i Portugalię. Znajdując w Amsterdamie swój azyl rozwinęli handel i rzemiosło w postaci obróbki diamentów. Dzięki temu Amsterdam przez wieki był centrum obrotu diamentami. Tu - do II wojny światowej mieszkali najwięksi tej sztuki mistrzowie - rzemieślnicy obróbki diamentów.

Wiek XVII to złoty okres w historii miasta. Port, z którego wyruszały statki do Ameryki, Azji, Afryki ale i całej Europy zapewniał dostatek miastu i jego światową pozycję. To właśnie w Amsterdamie uruchomiono całoroczną giełdę papierów wartościowych, a Amsterdam stał się największym udziałowcem w Kompanii Wschodnioindyjskiej. Na ten czas przypada okres budowy wspaniałego ratusza, który następnie pełnił rolę Pałacu Królewskiego. [ więcej > ]

W połowie XVII wieku przez miasto, jak i wiele innych przeszła zaraza, która zabrała ponad 10 % populacji. Jednak miasto odbudowało swój status i w XIX wieku przeżywało kolejną złotą erę. Pod koniec wieku XIX powstał wspaniały gmach Rijskmuseum [ więcej > ], do którego przeniesiono wiele dzieł sztuki narodowej będącej dotąd w rozproszonych kolekcjach.

Mimo swej neutralności w okresie I Wojny Światowej głód i zła koniunktura dały się we znaki całemu miastu.

W 1917 rozpoczęto budowę lotniska w Amsterdamie, które to od zakończenia II Wojny Światowej jest systematycznie rozbudowywane i modyfikowane. To czwarte pod względem ilości odprawianych pasażerów lotnisko w Europie. [ więcej > ]

W okresie II Wojny Światowej będący pod okupacją niemiecką Amsterdam znacząco ucierpiał. Przede wszystkim najpierw wyizolowano, a następnie wywieziono żyjącą tu od dawna społeczność żydowską. W mieście i w całym państwie działał ruch oporu, który przyczynił się do wyzwolenia miasta wraz z wojskami alianckimi.

Lata powojenne były okresem rozbudowy Amsterdamu.